روش استفاده از تفاله انگور در خوراک دام | مزایا + نکات استفاده

در ایران، به دلیل محدودیت‌های منابع آبی و هزینه‌های بالای خوراک دام سنتی، استفاده از فراورده‌های جانبی کشاورزی برای تأمین نیازهای غذایی دام‌ها به یک راهکار ارزشمند تبدیل شده است. ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان انگور در سطح جهانی، مقادیر قابل توجهی از این محصول را در صنایع تولید سرکه و آبمیوه به مصرف می‌رساند. در این فرآیندها، مواد باقی‌مانده شامل دانه، پوست و ساقه انگور به عنوان تفاله انگور بازیافت می‌شوند. 
تفاله انگور که از نظر ارزش غذایی در سطح متوسطی قرار دارد، قابلیت استفاده به صورت تازه، خشک شده یا سیلویی را داراست. میزان استفاده از این تفاله در رژیم غذایی دام‌ها می‌تواند تا 10 درصد وزن خشک جیره را شامل شود، البته بسته به نوع واریته انگور، ارزش غذایی آن می‌تواند متفاوت باشد. این استراتژی نه تنها به حفظ منابع مالی کمک می‌کند بلکه در جهت پایداری زیست‌محیطی نیز گام برمی‌دارد.

تفاله انگور چیست؟
تفاله انگور، پسماندهایی است که پس از فرآیند گرفتن آب انگور در صنایع آبمیوه‌گیری باقی می‌ماند. این محصول اضافی حاوی آنتی اکسیدان‌های غنی است که به همین دلیل در جیره غذایی دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد. تفاله انگور شامل پوست و هسته انگور، و بخش کمی از خوشه آن می‌باشد.
در برخی موارد، برخی از دام‌های اهلی رغبتی به خوردن تفاله انگور ندارند و تحمل این ترکیبات را ندارند. اما این تفاله‌ها علاوه بر استفاده در خوراک دام و طیور، به عنوان کود زراعی در زمین‌های کشاورزی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. در اواخر، کمبود دان و علوفه مورد نیاز حیوانات باعث شده تا استفاده از تفاله انگور در خوراک دام و طیور به شدت افزایش یابد.

 

بیشتر بخوانید: سیلاژ ذرت در افزایش شیردهی گاوها چه نقشی دارد؟

افزایش سودآوری و حفاظت از محیط زیست با استفاده از تفاله انگور به جای یونجه در تغذیه دام
کشور ما سالانه شاهد تولید تقریباً 300 هزار تن تفاله انگور است که متأسفانه اغلب به جای بازیافت، دور ریخته یا از بین برده می‌شود. اما این تفاله‌ها می‌توانند در تغذیه بره‌های پرواری به کار روند، که این امر به کاهش مصرف علوفه مرغوب و گران‌قیمت یونجه منجر شده و هزینه‌های خوراک دام را می‌کاهد و در عین حال منابع آبی کشاورزی را صرفه‌جویی می‌کند. در نظر بگیرید که اگر 100 رأس بره در یک دوره 90 روزه پرواربندی به طور میانگین روزانه 2 کیلوگرم خوراک نیاز داشته باشند، باید نزدیک به 7.5 تن یونجه به ارزش تقریبی 7.5 میلیون تومان خریداری شود. بنابراین، استفاده از تفاله انگور نه تنها مزایای اقتصادی قابل توجهی برای دامداران و اقتصاد کشور به همراه دارد، بلکه به کاهش آلودگی‌های زیست محیطی نیز کمک می‌کند. 

 

جدول معرفی و ترکیبات شیمیایی تفاله انگور و علوفه یونجه

 

موارد تشکیل دهنده	علوفه یونجه	تفاله انگور
پروتئین	14	8.5
چربی خام	1.3	7
دیواره سلولی	53.5	57.5
خاکستر خام	9.6	3.7

 

 

 

 

 

 

 

 

در صنایع تولید آبمیوه، پس از گرفتن آب انگور، تفاله انگور به عنوان پسماند کشاورزی باقی می‌ماند که می‌تواند به جای علوفه در جیره‌های بره‌های پرواری استفاده شود. تفاله انگور شامل پوست خارجی حبه انگور، هسته‌ها و بخش کمی از خوشه است.

میزان استفاده از تفاله انگور در تغذیه بره‌های پرواری

جیره	ترکیب جیره	افزایش وزن روزانه (گرم)	ضریب تبدیل خوراک
جیره یک	800 گرم یونجه + 1200 گرم کنسانتره	180	8.1
جیره دو	200 گرم تفاله انگور + 600 گرم یونجه + 1200 گرم کنسانتره	200	7.8
جیره سه	400 گرم تفاله انگور + 400 گرم یونجه + 1200 گرم کنسانتره	220	7.7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در جدول بالا، سطوح مصرفی تفاله انگور در جیره بره‌های پرواری و نتایج استفاده از آن آورده شده است.

آماده‌سازی و خشک کردن تفاله انگور 
بر اساس درصد در ماده خشک، ترکیبات شیمیایی تفاله انگور مشخص می‌شوند. مراحل آماده‌سازی و خشک کردن تفاله انگور به شرح زیر است:
1.  انتقال تفاله انگور از کارخانجات آبمیوه‌گیری به واحد پرواربندی.
2.  پخش یکنواخت تفاله بر روی کف سیمانی تمیز که دارای سقف بدون دیوار است.
3. همزدن روزانه پنج بار تفاله پخش شده با بیل به منظور جلوگیری از کپک‌زدن و خشک شدن سریع.
4. ریختن تفاله خشک انگور در گونی پلاستیکی.

این مراحل اجرایی باعث تهیه و خشک کردن تفاله انگور می‌شود، که در نهایت مواد غذایی ارزشمندی را برای استفاده در پرواربندی دام فراهم می‌کند.

مزایا و نتایج استفاده از تفاله انگور در پرواربندی
1.افزایش وزن روزانه مناسب: جایگزینی 50 درصد از یونجه مصرفی بره‌ها با تفاله انگور منجر به افزایش وزن روزانه مناسب بره‌ها می‌شود که باعث افزایش بهره‌وری و سود بیشتری برای دامدار می‌شود.
2. کاهش ضریب تبدیل خوراک: استفاده از تفاله انگور در جیره بره‌ها منجر به کاهش ضریب تبدیل خوراک می‌شود که این امر به بهره‌وری بهتر منابع و کاهش هزینه خوراک کمک می‌کند.
3. بازده اقتصادی عالی و کاهش هزینه‌ها: استفاده از تفاله انگور در جیره بره‌ها بازده اقتصادی عالی را به دامداران می‌آورد و هزینه خوراک را کاهش می‌دهد
4. کاهش مصرف آب برای تولید یونجه: جایگزینی بخشی از یونجه با تفاله انگور منجر به کاهش مصرف آب برای تولید یونجه و در نتیجه صرفه‌جویی در منابع آبی می‌شود.
5. حفظ محیط زیست و جلوگیری از سوزاندن پسماندهای کشاورزی: استفاده از تفاله انگور به عنوان جایگزین پسماندهای کشاورزی، منجر به حفظ محیط زیست و جلوگیری از سوزاندن آنها می‌شود.
6. محتوای انرژی قابل هضم مشابه کاه غنی: این محصول دارای محتوای انرژی قابل هضم مشابه کاه غنی است که برای تأمین نیازهای انرژی دام و طیور مناسب است.
7. حاوی الیاف بالا: تفاله انگور دارای الیاف بالا است که به بهبود عملکرد گوارشی دام و طیور کمک می‌کند.
8. مقدار بالای آنتی اکسیدان: این محصول دارای مقدار بالایی از آنتی اکسیدان است که با جلوگیری از اکسیداسیون سایر محصولات موجود در جیره، سلامتی و عمر مفید حیوانات را ارتقا می‌دهد.
9. بهبود رنگ گوشت طیور: مصرف تفاله انگور بهبود رنگ گوشت دام را نیز تسهیل می‌کند که این امر می‌تواند تأثیر مثبتی بر بازارپسندی محصولات دامی داشته باشد.
10. قیمت پایین: قیمت مناسب تفاله انگور، کاهش هزینه تامین خوراک را برای دامداران و صنایع طیور فراهم می‌کند که در نهایت به افزایش سودآوری کمک می‌کند.

 

بیشتر بخوانید: انواع ویتامین برای گاوهای شیرده

 

محدودیت های استفاده از تفاله انگور در تغذیه دام و طیور
استفاده از تفاله انگور به عنوان بخشی از تغذیه دام و طیور می‌تواند ارزش غذایی آن‌ها را افزایش دهد. با این حال، استفاده بیش از حد از این ماده می‌تواند مشکلاتی را برای حیوانات به وجود آورد. این محدودیت‌ها شامل کاهش انرژی در غذا، عدم توانایی گوارش برخی حیوانات کوچک و جوان، و خطرات فاسد شدن و کپک زدن تفاله انگور می‌باشد. بنابراین، بهتر است استفاده از تفاله انگور را به میزان مناسب و در تناول زمانی معقول نگه داری کرد تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود. همچنین، تنوع در ترکیب غذایی حیوانات نیز حائز اهمیت است تا از ایجاد دلزدگی در آن‌ها جلوگیری شود.