ورم پستان در گاو شیری چیست؟ | روش های جلوگیری + روش های درمان

یکی از مشکلات شائع و پرهزینه در دامداری گاوهای شیری، بیماری ورم پستانها است که می‌تواند به طور قابل توجهی بر دوش دامداران بیافتد. این بیماری، در بعضی موارد، می‌تواند باعث کاهش قابل توجه حجم شیر تولیدی شود و حتی در موارد شدیدتر، منجر به از دست دادن دام گردد. با توجه به اهمیت تولید شیر در صنعت غذایی، تخصصیان و کارشناسان دامپزشکی به طور چشمگیری به این موضوع توجه می‌کنند.

در صورت مشاهده علائم بیماری ورم پستان در گاوهای شیری خود، نیازی به نگرانی نیست؛ زیرا خبر خوب این است که این بیماری قابل درمان می‌باشد و روش‌های موثری برای پیشگیری و درمان آن وجود دارد. در این مقاله، به طور جامع به درمان بیماری ورم پستان در دام‌های شیری پرداخته خواهد شد.

روش های درمان ورم پستان در شیردهی گاو
درمان ورم پستان یکی از شایع ترین بیماری های گاوی است که به دو هدف اصلی متمرکز است. اولین هدف این است که شیر را به حالت اولیه و سالم خود بازیابیم، که برای این کار نیاز است تا تعداد سلول‌های شیر به میزان قابل قبولی کاهش یابد. هدف دوم این درمان، کاهش یا از بین بردن کامل باکتری‌های موجود در شیر است. برای دستیابی به این اهداف، از روش‌های گوناگونی استفاده می‌شود که در ادامه به تشریح آن‌ها خواهیم پرداخت.

آنتی بیوتیک برای درمان ورم پستان گاو شیرده
استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها به عنوان یکی از روش‌های پرکاربرد و شناخته‌شده برای درمان ورم پستان در گاوهای شیری، متداول است. به طور کلی، دو نوع آنتی‌بیوتیک برای این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از آن‌ها مستقیماً در پستان‌ها تزریق می‌شود و دیگری از طریق تزریق عضلانی یا زیرپوستی وارد بدن گاو می‌شود. معمولاً آنتی‌بیوتیک‌های داخل پستانی برای موارد خفیف ورم پستان استفاده می‌شوند؛ اما آنتی‌بیوتیک‌های عضلانی برای موارد شدیدتر توصیه می‌شوند.

در هر مزرعه دامداری، وجود یک برنامه استاندارد و اصولی برای درمان ورم پستان در گاوهای شیری بسیار حیاتی است. همچنین، دامداران باید با انتخاب مناسب آنتی‌بیوتیک، مدت زمان درمان و موارد عدم پاسخ به درمان، آشنا باشند. از جمله آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده برای این بیماری می‌توان به آموکسی سیلین و جنتامایسین اشاره کرد.

داروهای غیر استروئیدی
استفاده از داروهای غیر استروئیدی یکی از روش‌های موثر در کاهش التهاب و درد ناشی از ورم پستان در گاوهای شیری است. این داروها که به عنوان NSAIDها شناخته می‌شوند، مانند آسپرین عمل می‌کنند و در موارد شدید ورم پستان بسیار مؤثر هستند. همچنین مطالعات نشان می‌دهند که در موارد متوسط تا کم ورم پستان، این داروها نیز می‌توانند مفید باشند. گاوهایی که همزمان با آنتی‌بیوتیک‌های داخل پستانی، از NSAIDها استفاده می‌کنند، نسبت به گاوهایی که فقط آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند، بهبود بیشتر و باروری بالاتری دارند.

دوشیدن شیر به صورت کامل
در روش شیردوشی کامل، با استفاده از تجهیزاتی که ضدعفونی شده‌اند، عمل شیردوشی به طور کامل و چندباره صورت می‌گیرد. این فرآیند به منظور حذف کلیه شیرهای آلوده و باکتری‌ها از پستان انجام می‌شود. با این حال، برای موفقیت این روش، رعایت اصول بهداشتی الزامی است و ممکن است نتایج آن به‌طور قابل توجهی متفاوت باشد.

مایعات درمانی
استفاده از مایعات درمانی یکی از روش‌های موثر برای درمان ورم پستان در گاوهای شیری است. در این روش، از خواص الکترولیت‌های بالانس‌شده با 5% گلوکز استفاده می‌شود. به عنوان مثال، برای درمان ورم پستان در یک گاو با وزن 400 کیلوگرم، تقریباً 50 لیتر از این محلول مایع درمانی مورد نیاز است که باید به گاو تزریق شود.

برخی از مایعات ایزوتونیک و الکترولیتی برای این منظور مناسب هستند که می‌توان آن‌ها را به صورت وریدی به گاوها تزریق کرد؛ اما این روش ممکن است زمان‌بر و پرهزینه باشد و نیاز به مراقبت ویژه از گاوها داشته باشد. به همین دلیل، بسیاری از دامپزشکان برای درمان ورم پستان در گاوهای شیری از مایع هیپرتونیک استفاده می‌کنند. این نوع مایع، با سرعت بیشتری ورم پستان را درمان می‌کند و تأثیرگذاری بیشتری دارد. با این حال، استفاده از این محلول ممکن است باعث عوارضی مانند افزایش پلاسمای خون، کاهش سطح سدیم خون و کاهش عملکرد آنزیم‌های کبدی در گاوها شود.

استفاده از مکمل های غذایی برای ورم پستان شیردهی گاو
استفاده از مکمل‌های غذایی و انواع ویتامین‌های ضروری می‌تواند به حد زیادی برای تقویت مقاومت بدن گاو در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها مؤثر باشد. ویتامین‌هایی همچون سلنیوم می‌توانند تأثیر مثبتی در کاهش ورم پستان داشته باشند.

داروهای گیاهی
درمان با داروهای گیاهی نیز یک راهکار موثر برای مقابله با ورم پستان در گاوهای شیری است. این داروها به دلیل کمتر بودن عوارض جانبی، در موارد ورم خفیف پستان تحت نظر دامپزشک مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برای مثال، Recomast یک داروی گیاهی است که خواص ضد باکتری، ضد التهاب، مسکن و ایمنی تنظیم کننده را داراست. این دارو با تقویت سیستم ایمنی پستان، به درمان التهاب و غدد شیری کمک می‌کند. Recomast، به علت اثرات پروفیلاکتیک و تراپوتیک، همراه با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مورد توصیه قرار می‌گیرد.

ترکیبات Recomast شامل بربرین، تینوسپورین، لاکتون‌های دیترپنوئیدی، و مشتقات گلیکوزید و کورکومین هستند که از پستان در برابر انواع عفونت‌ها حفاظت می‌کنند و از گسترش بیماری جلوگیری می‌کنند. این دارو با مهار سطح سیتوکین‌های التهاب‌زا و عامل نکروز تومور، به عنوان یک ضد التهاب عمل می‌کند. Recomast با کاهش نشانه‌های التهاب از قبیل درد، تورم و ترشح، به بهبود سرعت درمان کمک می‌کند. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است که مصرف آویشن شیرازی به طور قابل توجهی منجر به بهبود ورم پستان می‌شود و مقاومت بدن گاو در برابر عفونت‌ها را افزایش می‌دهد.

روش های جلوگیری از ورم پستان ها در گاو
برای جلوگیری از ورم پستان در گاوها، اقداماتی می‌توان انجام داد. این اقدامات شامل موارد زیر می‌شود:
1. رعایت بهداشت پستان قبل و بعد از دوشیدن.
2. استفاده از تجهیزات دوشیدن مناسب و تمیز و ضدعفونی کردن آن‌ها (برای مثال غوطه‌ور کردن در پری دیپ).
3. جدا کردن دام بیمار و مبتلا به ورم پستان.
4. جلوگیری از آسیب دیدن پستان با شاخ، ناخن و سایر گاوها.
5. تغذیه مناسب با مقادیر کافی از پروتئین، فیبر، مواد معدنی و ویتامین و استفاده از مکمل خوراک دام بن‌زا پلکس 7.
6. خالی کردن کامل پستان از شیر در هر بار دوشیدن.
7. ایستاده نگه‌داشتن گاو پس از شیردوشی (معمولاً 30 دقیقه برای این کار پیشنهاد می‌شود).
8. معاینه دوره‌ای پستان برای شناسایی علائم زودرس.

روش های تشخیص برای درمان ورم پستان گاو شیری
راه‌های تشخیص برای درمان بیماری ورم پستان در گاوها می‌توانند به شرح زیر باشند:
یکی از روش‌های موثرترین برای تشخیص ورم پستانها در گاوها، برداشتن شیر و معاینه آن است. این روش که از گذشته تاکنون ساده‌ترین و معتبرترین روش تشخیص این بیماری محسوب می‌شود، با قرار دادن مقداری شیر روی یک سطح تیره انجام می‌شود و سپس تغییرات آن نظیر لکه، لخته، تغییر در رنگ یا قوام مورد بررسی قرار می‌گیرند.

روش دیگری برای تشخیص ورم پستانها، معاینه لمسی پستان می‌باشد. در این روش، با لمس پستان‌ها، علائمی چون تورم، قرمزی، سختی، گرما و درد بررسی می‌شوند. انجام تست آزمایشگاهی کالیفرنیا (CMT) نیز یکی از بهترین روش‌های تشخیصی است. در این روش، مقداری شیر با محلول کالیفرنیا ترکیب شده و در صورت لخته شدن، احتمال وجود ورم پستان در گاو افزایش می‌یابد.

چرا تنها روش درمان ورم پستان ها کافی نیست؟
درمان ورم پستانها در شیردهی گاو ممکن است کافی نباشد؛ زیرا این بیماری معمولاً به صورت کامل از بین نمی‌رود و ممکن است مجدداً با عللی مانند مناسب نبودن آنتی‌بیوتیک‌ها، مقاومت بدن گاو در برابر آنتی‌بیوتیک، عود کردن عفونت در پستان و یا عدم از بین رفتن همه باکتری‌ها، مواجه شود. برخی از گاوها نیز ممکن است حتی با مصرف آنتی‌بیوتیک‌های بیشتر، بهبود نکنند؛ زیرا غلظت مناسب آنتی‌بیوتیک به باکتری‌ها نمی‌رسد. در این حالت‌ها، گاوها باید شناسایی و از گله حذف شوند، زیرا درمان آنها صرفه اقتصادی ندارد. به همین دلیل، استفاده از مکمل خوراک دامی موثری مانند بن‌زا پلکس 7 توصیه می‌شود، که علاوه بر پیشگیری از ورم پستانها، باعث افزایش تولید و بهبود کیفیت شیر نیز می‌شود.