طرز تهیه کشک خانگی از شیر گاو
کشک یکی از فرآورده‌های لبنی پرطرفدار است که از شیر گاو یا گوسفند تهیه می‌شود و در بسیاری از غذاهای سنتی ایرانی کاربرد دارد. این ماده مغذی سرشار از پروتئین، کلسیم و مواد معدنی مفید است و علاوه بر طعم بی‌نظیری که به غذا می‌بخشد، ارزش غذایی بالایی دارد. در این مطلب، قصد داریم طرز تهیه کشک خانگی را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله و با روشی کاملاً اصولی توضیح دهیم تا بتوانید در خانه کشک طبیعی و سالم تهیه کنید.
بیشتر بخوانید: تفاوت شیر گاو و شیر گوسفند چیست؟ | شیر گاو بهتر است یا شیر گوسفند؟
مرحله اول: آماده‌سازی ماست برای تهیه کشک
برای تهیه کشک خانگی، ابتدا به حدود دو کیلوگرم ماست محلی گاوی نیاز دارید. ماست باید کاملاً طبیعی و بدون افزودنی باشد تا کشک نهایی کیفیت بالایی داشته باشد. در این مرحله، ماست را از یخچال خارج کرده و در محیط آشپزخانه قرار دهید. باید اجازه دهید ماست حدود 24 ساعت در دمای محیط بماند تا کاملاً ترش شود. این فرایند به اسیدی شدن ماست کمک کرده و باعث می‌شود در مراحل بعدی، جداسازی آب و مواد جامد راحت‌تر انجام شود. پس از گذشت این مدت، ماست را به‌آرامی هم بزنید تا کاملاً یکدست شود.
بیشتر بخوانید: فواید ماست تهیه شده از شیر گاو | طرز تهیه ماست خانگی با شیر تازه
مرحله دوم: تبدیل ماست به دوغ و جوشاندن آن
پس از آنکه ماست به میزان کافی ترش شد، آن را درون یک قابلمه یا تابه مناسب بریزید. سپس مقداری آب به آن اضافه کنید تا کمی رقیق شده و به غلظت دوغ برسد. میزان آب اضافه‌شده به مقدار غلظت ماست بستگی دارد، اما نباید بیش از حد آن را رقیق کنید. حالا قابلمه را روی حرارت متوسط قرار دهید و اجازه دهید دوغ به جوش بیاید. توجه داشته باشید که در حین گرم شدن، ماست را به‌طور مرتب هم بزنید تا ته نگیرد و نسوزد. این مرحله باعث می‌شود ترکیبات ماست تغییر کرده و آماده جداسازی آب و مواد جامد شود.
مرحله سوم: جداسازی آب و مواد جامد
زمانی که دوغ شروع به جوشیدن کرد، آن را از روی حرارت بردارید و اجازه دهید کمی خنک شود. حالا باید دوغ را درون یک پارچه نخی یا تنظیف تمیز بریزید. این پارچه نقش صافی را دارد و کمک می‌کند آب اضافی جدا شده و ماده‌ای که برای تهیه کشک لازم است باقی بماند. پس از ریختن دوغ درون پارچه، دهانه آن را گره بزنید و درون یک آبکش قرار دهید تا مایع اضافی به‌تدریج خارج شود. این مرحله ممکن است حدود یک تا دو ساعت طول بکشد. اگر می‌خواهید فرایند سریع‌تر انجام شود، می‌توانید به‌آرامی پارچه را با دست فشار دهید تا آب بیشتری خارج شود.
بیشتر بخوانید: تفاوت ماست گاوی و ماست گوسفندی | مقایسه کامل + درصد چربی
مرحله چهارم: گرفتن آب اضافی و شکل دادن به کشک
بعد از آنکه حجم قابل‌توجهی از آب ماست خارج شد، باید پارچه را بیشتر بفشارید تا مایعات باقی‌مانده نیز خارج شوند. در این مرحله، مواد جامد داخل پارچه حالتی خمیری دارند که همان ماده اصلی کشک است. حالا کشک را درون یک ظرف بریزید و کمی با دست ورز دهید. در این مرحله، یک قاشق چای‌خوری نمک به آن اضافه کنید تا علاوه بر بهبود طعم، به ماندگاری کشک کمک کند. اما دقت داشته باشید که کشک را بیش‌ازحد ورز ندهید، زیرا در هنگام خشک شدن ممکن است روغن بیندازد و کیفیت آن کاهش یابد.
مرحله پنجم: خشک کردن کشک
برای شکل دادن به کشک، مقداری از آن را با دست بردارید و به شکل گلوله‌های کوچک یا اشکال دلخواه فرم دهید. سپس کشک‌های فرم‌گرفته را با فاصله از یکدیگر درون یک آبکش یا سبد مشبک قرار دهید تا هوا به‌خوبی در اطراف آن‌ها جریان داشته باشد. این کشک‌ها باید به مدت سه تا چهار روز در محیطی خنک و دارای جریان هوا باقی بمانند تا کاملاً خشک شوند. اگر در منطقه‌ای با رطوبت بالا زندگی می‌کنید، می‌توانید کشک‌ها را در کنار پنجره یا در محلی که جریان هوای مناسبی دارد قرار دهید. خشک شدن کشک یکی از مهم‌ترین مراحل است، زیرا باعث افزایش ماندگاری آن می‌شود.
مرحله ششم: نگهداری و استفاده از کشک خانگی
پس از آنکه کشک‌ها کاملاً خشک شدند، می‌توانید آن‌ها را در ظرف‌های دربسته و در جای خشک و خنک نگهداری کنید. اگر قصد دارید کشک را برای مدت طولانی ذخیره کنید، می‌توانید آن را در فریزر قرار دهید تا کیفیت و طعم آن حفظ شود. کشک خشک‌شده را می‌توان در انواع غذاهای سنتی مانند کشک بادمجان، آش رشته، کله‌جوش و بسیاری از غذاهای محلی دیگر استفاده کرد. همچنین، می‌توان آن را در مقدار کمی آب گرم حل کرده و به‌عنوان چاشنی برای غذاهای مختلف به کار برد.
نکات مهم در تهیه کشک خانگی
1. کیفیت ماست: استفاده از ماست طبیعی و محلی بدون مواد افزودنی تأثیر زیادی در کیفیت کشک نهایی دارد.
2. مدت زمان تخمیر ماست: هرچقدر ماست بیشتر در محیط بماند و ترش‌تر شود، کشک طعم بهتری خواهد داشت.
3. خشک کردن کشک: خشک کردن کامل کشک باعث افزایش ماندگاری و جلوگیری از کپک‌زدگی آن می‌شود.
4. افزودن نمک: مقدار نمک را متناسب با ذائقه خود تنظیم کنید، اما به یاد داشته باشید که نمک زیاد ممکن است باعث سفت شدن بیش‌ازحد کشک شود.
تهیه کشک در خانه علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه‌ها، باعث می‌شود از کیفیت و سلامت محصولی که مصرف می‌کنید، مطمئن باشید. اگر به دنبال تهیه یک کشک طبیعی، سالم و خوش‌طعم هستید، این روش ساده را امتحان کنید و از طعم بی‌نظیر کشک خانگی لذت ببرید!
