اشتباهات رایج در شیردوشی گاوهای شیری
سلول‌های سوماتیک و بار میکروبی شیر از عوامل مهمی هستند که بر کیفیت شیر تأثیرگذارند. سلول‌های سوماتیک عبارتند از سلول‌هایی که از پستان برای مبارزه با عفونت‌ها به شیر ترشح می‌شوند. افزایش تعداد سلول‌های سوماتیک ممکن است نشان‌دهنده وجود عفونت در دام باشد. همچنین، بار میکروبی نشان‌دهنده حضور میکروب‌های مخرب مانند باکتری‌ها در شیر است که می‌تواند سلامتی مصرف‌کننده را به خطر بیاندازد و کیفیت شیر را کاهش دهد.
به طور کلی، کاهش سطح سلول‌های سوماتیک و بار میکروبی شیر می‌تواند بهبود کیفیت شیر را ایجاد کند و فرآورده‌هایی که از این شیر تولید می‌شوند نیز ماندگاری بیشتری خواهند داشت. برای افزایش کیفیت شیر، نیاز است که به روش‌های بهداشتی مناسب در دامداری‌ها توجه شود و اقداماتی برای کاهش عوامل موثر بر کیفیت شیر انجام شود.
اشتباهات رایج شیردوشی گاو شیری
در دوشیدن گاوهای شیری، برخی اشتباهات رایج وجود دارند که می‌توان به آنها اشاره کرد:
1. پستان‌های کثیف یا خیس: پستان‌های گاو باید قبل از شیردوشی کاملاً پاک و خشک شوند. در غیر این صورت، خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند ورم پستان بسیار بالاست و می‌تواند تعداد سلول‌های سوماتیک در شیر را افزایش دهد. پاک کردن پستان‌ها از باکتری‌ها کمتر می‌کند و به کاهش احتمال ورود باکتری‌ها به شیر کمک می‌کند.
2. نیاز به شستشوی زیاد: اگر تعداد زیادی از گاوها کثیف هستند و نیاز به شستشو دارند، باید محیط‌های مانند خوابگاه، اصطبل و بهاربند را بررسی کرد و از تمیز نگهداری آنها اطمینان حاصل شود.
3. استفاده از دستمال مشترک: در زمان شستشو، بهتر است فقط سرپستان‌ها را با آب بشویید و سپس با دستمال‌های جداگانه آنها را خشک کنید. هرگز از یک دستمال برای تمیز کردن سرپستان‌های دو گاو استفاده نکنید. در غیر این صورت، آب باقی‌مانده به همراه باکتری‌ها به راحتی وارد دستگاه شیردوش و از آنجا به شیر خام خواهند شد.
بیشتر بخوانید: آیا دوشیدن گاو آبستن ممکن است؟
پیش دوشی صحیح
یکی از موارد اساسی، پیش دوشی صحیح است. پیش دوشی یک عمل ضروری است که قبل از هر دوشیدنی انجام می‌شود. این عمل باعث تخلیه بار میکروبی از دهانه نوک پستان‌های گاو می‌شود و از ورود آن به دستگاه شیردوش جلوگیری می‌کند.
عدم ضدعفونی کردن سر پستانک ها
همچنین، مراقبت از تمیزی و ضدعفونی صحیح سرپستان‌ها نیز امری حیاتی است. این اقدام به کاهش بار میکروبی شیر کمک می‌کند و از ابتلا به بیماری‌هایی همچون ورم پستان جلوگیری می‌کند. در واقع، این دو مرحله از فرآیند دوشیدن، نقش اساسی در حفظ بهداشت و کیفیت شیر دارند. به همین دلیل، رعایت این اصول توسط دامداران و کارشناسان بهداشت دامی باید به دقت و با استفاده از تکنیک‌های حرفه‌ای انجام شود.
در زمان انجام عمل ضدعفونی بر روی سرپستان‌ها، حداقل باید سه‌چهارم از سطح آنها با مایع ضدعفونی کننده آغشته شود. همچنین، وسایل مورد استفاده برای این کار نیز باید بهداشتی و تمیز باشند. اگر از اسپری برای ضدعفونی استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که مایع ضدعفونی کننده به طور کامل بر روی سرپستان اسپری شود.
به موقع نردن لاینر به سر پستان گاو
یکی دیگر از نکات مهم در دوشیدن گاوهای شیری، زمانی است که لاینرها به سرپستان وصل می‌شوند. برای داشتن یک شیردوشی موثر و با کیفیت، اهمیت دارد که لاینرها به موقع به پستان ها متصل شوند. اگر این اتصال زودتر از زمان آماده‌سازی و تحریک پستان‌ها انجام شود، ممکن است شیری که استخراج می‌شود کمتر از میزان مورد انتظار باشد.
بیشتر بخوانید: ورم پستان در گاو شیری چیست؟
به همین ترتیب، اگر اتصال لاینرها به سرپستان با تأخیر صورت گیرد، ممکن است عملیات دوشیدن زمان بیشتری طول بکشد و این موضوع می‌تواند باعث دوشیدن اضافی پستان گاو شود. این وضعیت در نهایت، به راه باز شدن برای بیماری ورم پستان خواهد انجامید. در واقع، زمان مناسب برای اتصال لاینرها به سرپستان، تقریباً یک دقیقه بعد از آماده‌سازی پستان‌ها است. در این بازه زمانی، ترشح هورمون اوکسی توسین به اوج خود می‌رسد که باعث ترشح و رهایی شیر می‌شود. از این رو، اتصال لاینرها در این بازه زمانی منجر به دوشیدن بهتر و کارآمدتری خواهد شد.
عدم ضدعفونی دست ها
در حین شیردوشی، یکی از مسائل حیاتی، ضدعفونی نکردن دست‌ها است. برخی از باکتری‌های مسری به صورت طبیعی بر روی دستان ما وجود دارند که ممکن است در زمان دوشیدن به پستان‌ها منتقل شوند. بنابراین، از قبل از آغاز کار، کارگران شیردوش و یا اپراتور دستگاه شیردوش باید دست‌های خود را با آب گرم و صابون تمیز بشویند. همچنین، استفاده از دستکش‌های لاتکس نیز به هنگام شیردوشی توصیه می‌شود، زیرا این اقدام باعث کاهش انتقال باکتری‌ها به پستان‌ها می‌شود.
دوشیدن بیش از اندازه
دوشیدن بیش از حد نیز یکی از مسائلی است که باید به آن توجه شود. این عمل باعث آسیب جدی به سرپستان‌ها می‌شود و آنها را در معرض خطر بیماری ورم پستان قرار می‌دهد. از این رو، توجه به میزان مناسب دوشیدن ضروری است. همچنین، بعد از وصل کردن لاینرها و جدا کردن آنها، مجدداً لاینرها را به پستان‌ها وصل نکنید. با آماده‌سازی مناسب پستان‌ها و به موقعیت رساندن لاینرها، جلوی دوشیدن اضافی و مشکلات ناشی از آن را می‌توان گرفت.
استفاده از شیردوش نا مناسب
یکی از مسائل مهم در استفاده از دستگاه‌های شیردوش، انتخاب مناسب آن برای هر نوع دام است. این دستگاه‌ها براساس ویژگی‌های فیزیولوژیکی هر دام طراحی می‌شوند و امکان استفاده از یک نوع دستگاه برای دام‌های مختلف وجود ندارد. برای هر دام، سایز لاینرها در دستگاه شیردوش بر اساس ابعاد سرپستان‌های آن دام طراحی می‌شود. همچنین، پولساتور در دستگاه‌های شیردوش گاو و گوسفند با یکدیگر تفاوت دارد.
به عنوان مثال، پولساتور در دستگاه شیردوش گاو باعث ایجاد 60 سیکل در هر دقیقه می‌شود، به این معنی که لاینر دستگاه در هر دقیقه 60 بار باز و بسته می‌شود. اما پولساتور در دستگاه شیردوش گوسفند 105 سیکل در هر دقیقه ایجاد می‌کند. اگر از یک دستگاه شیردوش مخصوص دوشیدن شیر گاو برای دوشیدن شیر گوسفند استفاده شود، فشار بیشتری بر روی پستان‌ها وارد می‌شود که می‌تواند منجر به بیماری ورم پستان در آنها شود.
سخن پایانی
بنابراین، انتخاب و استفاده از دستگاه شیردوش مناسب برای هر نوع دام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. رعایت این نکته باعث حفظ سلامت و بهداشت پستان‌ها و در نتیجه افزایش بهره‌وری و سودآوری در دامداری خواهد شد. با توجه به این مسئله، توصیه می‌شود که در انتخاب و استفاده از دستگاه شیردوش، به مشاوره کارشناسان متخصص اعتماد کرده و از تجربه و دانش آنها بهره‌مند شوید.
