چه افرادی نباید ماست بخورند؟
ماست یکی از پرمصرفترین فرآوردههای لبنی در سبد غذایی خانوادههای ایرانی است. این ماده غذایی به دلیل داشتن پروبیوتیکها، کلسیم، پروتئین و ویتامینهای مفید معمولاً بهعنوان یک خوراکی سالم شناخته میشود. با این حال، واقعیت این است که ماست برای همه افراد به یک اندازه مفید نیست. همانطور که هر ماده غذایی میتواند برای گروهی مفید و برای گروهی دیگر مضر باشد، مصرف ماست نیز در برخی شرایط و برای بعضی افراد میتواند مشکلاتی ایجاد کند.
در این مقاله بررسی میکنیم چه کسانی بهتر است ماست نخورند یا مصرف آن را محدود کنند و در چه شرایطی میتوان مصرف آن را ایمنتر کرد.
1. افراد مبتلا به مشکلات گوارشی خاص
برخلاف تصور رایج، ماست همیشه دوست دستگاه گوارش نیست.
افرادی که به ریفلاکس معده به مری (بازگشت اسید معده)، ترش کردن مداوم یا سوزش سر دل مبتلا هستند، ممکن است با مصرف ماست دچار تشدید علائم شوند. اسیدی بودن ماست و خاصیت سرد آن میتواند در برخی افراد باعث تحریک مخاط معده و مری شود.
همچنین در افرادی که دچار نفخ شدید، دلپیچه یا اسهال مزمن هستند، مصرف ماست (بهویژه ماستهای صنعتی و ترش) ممکن است وضعیت گوارش را بدتر کند.
2. افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند
عدم تحمل لاکتوز یکی از شایعترین مشکلات گوارشی در بزرگسالان است. این افراد آنزیم کافی برای هضم قند موجود در شیر و ماست را ندارند.
علائم این مشکل شامل:
-
نفخ
-
دلدرد
-
اسهال
-
تهوع پس از مصرف لبنیات
اگرچه ماست نسبت به شیر لاکتوز کمتری دارد، اما همچنان برای برخی افراد تحریککننده است و بهتر است یا مصرف نشود یا از ماستهای بدون لاکتوز استفاده شود.
3. افرادی با مزاج سرد (از دیدگاه طب سنتی)
در طب سنتی ایرانی، ماست غذایی با طبع سرد و تر محسوب میشود. به همین دلیل مصرف زیاد آن برای افراد سردمزاج توصیه نمیشود.
نشانههایی که ممکن است در این افراد با مصرف ماست تشدید شود عبارتاند از:
-
سردی دست و پا
-
خوابآلودگی
-
کاهش تمرکز و حافظه
-
درد مفاصل
-
افزایش بلغم
بهویژه افرادی که پس از خوردن ماست احساس سنگینی، بیحالی یا خوابآلودگی شدید میکنند، بهتر است مصرف آن را محدود کنند.
4. افرادی که دچار کاهش حافظه یا کندی ذهن هستند
بر اساس دیدگاه برخی متخصصان طب سنتی، مصرف زیاد ماست میتواند در برخی افراد باعث کندی ذهن و ضعف حافظه شود؛ بهخصوص اگر ماست بهصورت سرد، همراه غذا یا در وعده شام مصرف شود.
اگر فردی متوجه شود که پس از مصرف مداوم ماست دچار کاهش تمرکز یا مهآلودگی ذهنی میشود، بهتر است مدتی مصرف آن را قطع کرده و واکنش بدن خود را بررسی کند.
5. افرادی که هنگام خواب آب دهانشان روی بالش میریزد
ریزش آب دهان در خواب، در طب سنتی نشانه افزایش رطوبت و بلغم در بدن است. مصرف ماست که خود غذایی رطوبتزا محسوب میشود، میتواند این وضعیت را تشدید کند.
این افراد بهتر است ماست و دوغ را بهخصوص در وعده شام یا شب مصرف نکنند.
6. بیماران مبتلا به درد و ورم مفاصل
اگرچه منابع علمی مدرن ارتباط مستقیم و قطعی بین ماست و درد مفاصل را تأیید نمیکنند، اما در تجربه بسیاری از افراد، مصرف ماست باعث تشدید دردهای مفصلی، زانو درد یا خشکی مفاصل شده است.
افرادی که متوجه میشوند با مصرف ماست درد مفاصلشان بیشتر میشود، بهتر است مصرف آن را کاهش دهند یا با مصلحات مناسب استفاده کنند.
7. افرادی که به سرما حساس هستند
برخی افراد با قرار گرفتن در معرض باد کولر یا هوای سرد دچار درد استخوان، گردندرد یا سردرد میشوند. مصرف ماست در این افراد ممکن است این علائم را تشدید کند، بهخصوص اگر ماست سرد و بدون مصلح مصرف شود.
چگونه ماست را ایمن تر مصرف کنیم؟
برای افرادی که با خوردن ماست دچار مشکل میشوند، حذف کامل همیشه لازم نیست. رعایت چند نکته میتواند مصرف ماست را قابلتحملتر کند:
-
مصرف ماست بهصورت جدا از وعده اصلی غذا
-
افزودن مصلحات مانند نعناع خشک، آویشن، رازیانه یا زنیان
-
پرهیز از مصرف ماست در شب
-
انتخاب ماستهای کمچرب و کمنمک
-
توجه به واکنش بدن پس از مصرف
ماست برای چه کسانی مفید است؟
در مقابل، ماست برای برخی افراد انتخاب مناسبی است، از جمله:
-
افراد گرممزاج و صفراوی
-
کسانی که دچار تلخی دهان یا خشکی دهان هستند
-
افرادی که یبوست خفیف دارند
-
کسانی که تحمل گوارشی خوبی نسبت به لبنیات دارند
برای این افراد، مصرف متعادل ماست یا دوغ کمچرب میتواند مفید باشد.
سخن پایانی
ماست یک ماده غذایی مفید است، اما مصرف آن برای همه افراد و در همه شرایط توصیه نمیشود. مشکلات گوارشی، مزاج سرد، دردهای مفصلی و برخی علائم خاص میتوانند نشانههایی باشند که بدن شما با ماست سازگار نیست. شناخت واکنش بدن، مصرف متعادل و استفاده از مصلحات، کلید بهرهمندی از فواید ماست بدون آسیب است.
در تغذیه سالم، هیچ ماده غذایی برای همه یکسان مفید نیست و تعادل، مهمترین اصل است.
