فواید دوغ ترش؛ نوشیدنی سنتی با خواص فراتر از انتظار
در میان نوشیدنی‌های سنتی ایرانی، دوغ ترش جایگاه ویژه‌ای دارد. این نوشیدنی خنک، که از تخمیر ماست یا دوغ تازه در گذر زمان به دست می‌آید، نه‌تنها طعمی منحصر‌به‌فرد و خاطره‌انگیز دارد، بلکه از نظر خواص تغذیه‌ای نیز گنجینه‌ای ارزشمند است. برخلاف تصور برخی افراد، ترش بودن دوغ به معنای فاسد شدن آن نیست، بلکه نشانه‌ای از تخمیر طبیعی و افزایش پروبیوتیک‌ها در این نوشیدنی است.
در این مقاله به بررسی کامل فواید دوغ ترش برای سلامتی بدن، دستگاه گوارش، تقویت سیستم ایمنی و حتی پوست و مو خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید: این دلایل شما را قانع می‌کند که دوغ بیشتری بنوشید! | فواید بی نظیر نوشیدن دوغ
1. منبعی غنی از پروبیوتیک‌ها
دوغ ترش حاصل تخمیر طولانی‌مدت ماست است، فرآیندی که باعث افزایش پروبیوتیک‌ها یا همان باکتری‌های مفید روده می‌شود. این باکتری‌ها در حفظ تعادل فلور میکروبی دستگاه گوارش نقش دارند و به تقویت سیستم ایمنی، کاهش نفخ، جلوگیری از یبوست و حتی بهبود جذب مواد مغذی کمک می‌کنند.
اگر دچار مشکلات گوارشی هستید یا پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها دچار ناراحتی معده می‌شوید، دوغ ترش می‌تواند بهترین نوشیدنی درمانی برای بازسازی میکروبیوم روده باشد.
2. خنک‌کننده طبیعی بدن
در روزهای گرم تابستان، مصرف دوغ ترش می‌تواند بدن را به‌طور طبیعی خنک کرده و گرمازدگی را کاهش دهد. این نوشیدنی با خاصیت ضد التهابی خود، دمای بدن را تنظیم کرده و باعث احساس آرامش و سبکی در طول روز می‌شود. به همین دلیل در فرهنگ ایرانی، دوغ ترش از قدیم کنار غذاهای سنگین و گوشتی سرو می‌شده است.
3. کمک به هضم غذا
یکی از بارزترین خواص دوغ ترش، بهبود عملکرد دستگاه گوارش است. لاکتوباسیل‌ها و باکتری‌های مفید موجود در این نوشیدنی، آنزیم‌های گوارشی را فعال کرده و روند هضم غذا به‌ویژه غذاهای چرب و سنگین را تسهیل می‌کنند. به همین دلیل، نوشیدن دوغ ترش همراه با غذاهایی مانند کباب، برنج و فست‌فود توصیه می‌شود.
4. تقویت سیستم ایمنی بدن
دوغ ترش با دارا بودن پروبیوتیک‌ها، ویتامین‌ها (خصوصاً ویتامین B12) و املاح معدنی مانند کلسیم، فسفر و منیزیم، نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی ایفا می‌کند. این ترکیبات به بدن کمک می‌کنند تا در برابر عفونت‌ها، ویروس‌ها و التهابات مقاوم‌تر شود.
5. تنظیم فشار خون
مصرف منظم دوغ ترش می‌تواند به کنترل فشار خون بالا کمک کند. این نوشیدنی حاوی پتاسیم است که باعث گشاد شدن رگ‌ها و کاهش فشار در دیواره‌های عروق خونی می‌شود. علاوه‌بر‌این، دوغ ترش معمولاً فاقد چربی زیاد و نمک بالا است (در صورت تهیه خانگی)، که برای بیماران مبتلا به فشار خون گزینه‌ای سالم‌تر محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید: چرا نوشیدن دوغ جایگزین بهتری برای نوشابه های گازدار است؟
6. کاهش کلسترول بد خون
مطالعات نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌های موجود در دوغ ترش می‌توانند سطح کلسترول LDL (کلسترول بد) را در خون کاهش داده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کم کنند. مصرف منظم دوغ ترش، به‌خصوص در کنار یک رژیم غذایی متعادل، می‌تواند سلامت قلب و عروق را بهبود ببخشد.
7. سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها
همانند سایر لبنیات، دوغ ترش نیز منبع بسیار خوبی از کلسیم و ویتامین D است که به استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها کمک می‌کند. این نوشیدنی می‌تواند از ابتلا به پوکی استخوان در سنین میانسالی و سالمندی جلوگیری کند، به‌خصوص در خانم‌ها که بیشتر در معرض کمبود کلسیم هستند.
8. زیبایی پوست و مو
شاید تعجب کنید، اما تأثیر دوغ ترش تنها به درون بدن محدود نمی‌شود. این نوشیدنی سرشار از مواد مغذی است که در بهبود سلامت پوست و تقویت رشد مو نقش دارند. دوغ ترش با کاهش التهاب، بهبود گوارش و سم‌زدایی بدن، می‌تواند باعث شادابی پوست و کاهش جوش و لک‌های پوستی شود. حتی در طب سنتی، استفاده موضعی از دوغ ترش برای روشن شدن پوست و لایه‌برداری ملایم نیز توصیه شده است.
طبع دوغ ترش در طب سنتی
بر اساس طب سنتی ایرانی، دوغ ترش دارای طبع سرد و خشک است. بنابراین مصرف آن برای افراد با طبع سرد (مزاج بلغمی یا سوداوی) باید با احتیاط انجام شود، به‌ویژه در فصول سرد سال. در این موارد، می‌توان دوغ ترش را با کمی نعناع، آویشن یا پودر زنجبیل مصرف کرد تا تعدیل مزاج صورت گیرد.
نکات مهم در مصرف دوغ ترش:
- افرادی که دچار نفخ زیاد یا سندروم روده تحریک‌پذیر هستند، بهتر است مقدار کمی از دوغ ترش را ابتدا امتحان کنند.
- اگر به لاکتوز حساسیت دارید، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
- دوغ‌های صنعتی اغلب با مواد نگهدارنده تهیه می‌شوند؛ برای بهره‌مندی از خواص واقعی، دوغ خانگی یا سنتی تهیه کنید.
سخن پایانی
دوغ ترش، این نوشیدنی قدیمی و اصیل ایرانی، چیزی فراتر از یک نوشیدنی ساده است. با خواص بی‌نظیر خود برای دستگاه گوارش، پوست، سیستم ایمنی و حتی سلامت قلب، می‌تواند بخشی از یک سبک زندگی سالم و متعادل باشد. کافی است آن را به صورت طبیعی، باکیفیت و در اندازه متعادل مصرف کنید تا نتایج شگفت‌انگیز آن را در بدن خود ببینید.
