آیا ماست برای سردمزاج ها ضرر دارد؟ بررسی طبع ماست در طب سنتی و راهکارهای مصرف
ماست یکی از محبوب‌ترین و پرمصرف‌ترین فرآورده‌های لبنی در رژیم غذایی ایرانی‌هاست. طعم دل‌چسب، خواص پروبیوتیکی، و قابلیت مصرف در کنار انواع غذاها، آن را به یک گزینه‌ی ثابت در سفره‌ها تبدیل کرده است. با این حال، در طب سنتی، مصرف ماست برای برخی افراد به‌ویژه کسانی که طبع سرد دارند، ممکن است با عوارضی همراه باشد. اما آیا واقعاً ماست برای سردمزاج‌ها مضر است؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی طبع ماست، تأثیر آن بر افراد با مزاج سرد، و راهکارهای مصرف صحیح آن بپردازیم.
طبع ماست در طب سنتی چیست؟
در طب سنتی ایرانی، هر ماده غذایی دارای یکی از چهار طبع اصلی (گرم، سرد، خشک، تر) است. ماست از نظر این نظام درمانی، سرد و تر شناخته می‌شود. یعنی مصرف آن موجب کاهش حرارت بدن و افزایش رطوبت می‌گردد. همین ویژگی‌ها ممکن است برای برخی افراد مفید و برای برخی دیگر نامناسب باشد.
سردمزاج‌ها چه ویژگی‌هایی دارند؟
افرادی که طبع سرد دارند معمولاً دارای ویژگی‌هایی مثل:
- دست و پای سرد
- خواب‌آلودگی
- هضم ضعیف
- تمایل به غذاهای گرم و شیرین
- پوست رنگ‌پریده یا رطوبت‌دار
- بی‌انرژی بودن در هوای سرد
این افراد در مواجهه با مواد غذایی سرد، ممکن است دچار علائمی مانند نفخ، دل‌درد، ضعف معده، یا خواب‌آلودگی شوند.
بیشتر بخوانید: میزان کلسیم موجود در شیر بیشتر است یا ماست؟
آیا ماست برای افراد سردمزاج مضر است؟
در حالت کلی، ماست برای افراد سردمزاج اگر به‌صورت نادرست یا در مقادیر زیاد مصرف شود، می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. این مشکلات شامل:
- افزایش بلغم: مصرف ماست سرد و تر می‌تواند بلغم را در بدن افزایش دهد که موجب سردی و سستی بدن می‌شود.
- نفخ و مشکلات گوارشی: به‌خصوص اگر ماست شب‌ها یا به‌صورت سرد و همراه با غذاهای سرد مصرف شود.
- ضعف سیستم ایمنی در فصل سرد: مصرف زیاد ماست در زمستان می‌تواند موجب تشدید علائم سرماخوردگی شود.
- احساس سنگینی، خواب‌آلودگی و بی‌حالی
- البته این بدان معنا نیست که سردمزاج‌ها به‌هیچ‌وجه نباید ماست بخورند، بلکه مهم است چگونه آن را مصرف کنند.
راهکارهایی برای مصرف صحیح ماست توسط سردمزاج‌ها
برای اینکه افراد با مزاج سرد بتوانند از فواید ماست بهره‌مند شوند، بدون آن‌که دچار عوارض سردی شوند، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
1. مصرف ماست با مصلحات
در طب سنتی، مصرف مواد غذایی با مصلح آن توصیه می‌شود. مصلحات ماست شامل:
- نعنا خشک
- پونه خشک
- آویشن
- زنجبیل
- سیر
- گردو
اضافه کردن این مواد به ماست یا خوردن آن‌ها همراه با ماست، طبع آن را متعادل می‌کند.
2. خودداری از مصرف شبانه
به‌طور کلی، مصرف لبنیات در شب برای افراد سردمزاج توصیه نمی‌شود. چرا که هم هوا سردتر است و هم متابولیسم بدن کاهش می‌یابد. مصرف ماست در وعده‌ی ناهار یا حداکثر عصر مناسب‌تر است.
3. گرم کردن اندک ماست یا استفاده در غذا
در برخی غذاهای سنتی ایرانی مانند آش دوغ یا بورانی، ماست همراه با حرارت مصرف می‌شود. این کار می‌تواند اثرات سردی آن را کاهش دهد.
4. کنترل مقدار مصرف
حتی با وجود رعایت نکات بالا، زیاده‌روی در مصرف ماست برای افراد با طبع سرد مناسب نیست. مصرف متعادل (مثلاً 2 تا 3 بار در هفته) کفایت می‌کند.
ماست برای چه کسانی مفید است؟
در مقابل، افرادی با طبع گرم و خشک معمولاً بهتر با ماست کنار می‌آیند. برای آن‌ها، ماست می‌تواند اثرات خنک‌کننده داشته باشد و در کاهش التهابات داخلی و حرارت بدن مفید واقع شود.
فواید عمومی ماست (در صورت مصرف درست)
با وجود طبع سرد، ماست خواص زیادی دارد که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت:
- منبع پروتئین و کلسیم
- تقویت سیستم گوارش به‌دلیل وجود پروبیوتیک‌ها
- کمک به کنترل فشار خون
- افزایش سلامت پوست و مو
- پیشگیری از پوکی استخوان
در نتیجه، حذف کامل ماست از رژیم غذایی تنها به‌دلیل طبع آن، راهکار مناسبی نیست؛ بلکه شناخت مزاج فردی و مصرف آگاهانه، کلید سلامت است.
جمع بندی: چگونه با طبع سرد خود کنار بیایید؟
اگر شما جزو افرادی با طبع سرد هستید، مصرف ماست را حذف نکنید؛ بلکه آن را به شیوه‌ای مناسب و همراه با مصلحات مصرف کنید. ماست در صورتی که درست استفاده شود، نه‌تنها مضر نیست بلکه می‌تواند فواید بی‌شماری برای سلامت عمومی شما به‌همراه داشته باشد.
